Neem gerust contact met ons op om thuis
met u de mogelijkheden door te nemen.
Een delier is een plotseling (acuut) optredende verwardheid. Een delier kan rustig verlopen maar kan ook duidelijk aanwezig zijn.
Een delier kan op elke leeftijd voorkomen, maar ouderen hebben een verhoogde kans. Kwetsbaar bent u vooral als u geheugenproblemen heeft; als u al eerder een delier heeft gehad. Maar ook als u al hulp nodig hebt met wassen en aankleden; als u minder goed kunt horen of minder goed kunt zien.
Als een delier duidelijk aanwezig is, kan de patiënt de volgende verschijnselen hebben:
Symptomen delier
- De persoon is verward en het korte termijn geheugen is verstoord.
De persoon is onrustig en het is moeilijk een gesprek met hem / haar te voeren. De persoon kan gedesoriënteerd zijn in plaats en tijd. Het lijkt alsof de dingen langs hem/haar heen gaan in een soort waas. Misschien heeft u net iets verteld, wat de persoon na korte tijd weer is vergeten. Vooral dingen die kortgeleden gebeurd zijn, weet hij / zij al niet meer. Het korte termijn geheugen is verstoord. Bedenk dan dat de persoon de grip op zichzelf en zijn omgeving kwijt is en zelf niet of nauwelijks in de gaten heeft wat er aan de hand is. De concentratie kan ook verminderen.
- Moeite met het uitvoeren van handelingen.
De persoon kan moeite hebben met zich wassen, aankleden en zelfstandig eten. Dat maakt hem of haar vaak angstig. Er kan hierdoor sprake zijn van agressie of achterdocht. Sommige clienten trekken zich juist stilletjes terug.
- Verandering in slaap- en waakritme.
Patiënten slapen soms overdag, maar zijn dan ‘s nachts wakker.
- Verwardheid; gestoorde realiteitszin.
Hij / zij hoort of ziet bijvoorbeeld dingen die er niet zijn. Dit noemen we hallucinaties. Voor de cliënt zijn deze belevingen echt. U kunt ze dus niet uit het hoofd praten. Hallucinaties zijn vaak een angstige ervaring voor de cliënt, maar dat hoeft niet. Het beeld kan van uur tot uur sterk wisselen.
- Terugtrekken en niet reageren. Dit laatste heet een ‘stil delier’.
- Verandering in stemming en emotie.
Oorzaak van een delier
Lichamelijke oorzaak
Vooral bij ouderen kan verwardheid ineens optreden als de lichamelijke situatie plotseling verandert. Dit kan het geval zijn bij grote operaties, complicaties na een operatie zoals een luchtweginfectie en/of urineweginfectie, stoornissen in de stofwisseling, alcoholonthouding of bij medicijngebruik.
Bij lichamelijke verbetering neemt de verwardheid af. Een plotseling optredende verwardheid/delier kan variëren van enkele uren tot weken en gaat meestal over.
Mogelijke oorzaken van een delier
- Infecties
- Het stoppen met gebruik van alcohol of langwerkende slaap- en kalmerende
middelen ( onttrekkingsdelier ) - Pijn
- Specifieke geneesmiddelen (o.a. anti-Parkinson medicatie, morfinepreparaten)
- Blaasretentie: het achterblijven van urine in de blaas
- Uitdroging
- Hoge of lage bloedsuikers
- Zuurstoftekort bij ademhalingsproblemen
- Beroerte
Behandeling
De arts probeert de lichamelijke oorzaak zo snel mogelijk te behandelen. Daarnaast wordt vaak de geriater om advies gevraagd. Deze arts heeft veel ervaring in het behandelen van patiënten met een delier. Naast het behandelen van de lichamelijke oorzaak, is het vaak ook zinvol om met medicijnen de verschijnselen van het delier te verminderen
De ernst, de duur en de uitkomst van een delier hangen af van:
• De onderliggende lichamelijke aandoening.
• De kwetsbaarheid van de client
• Hoe goed de behandeling werkt die gericht is op de onderliggende aandoening.
Door het delier kan een client vaak minder goed meehelpen met de behandeling. Soms doet hij / zij door de onrust of de verwardheid zelfs dingen die gevaarlijk zijn, zoals sondes er uit trekken, katheter verwijderen, uit bed komen enzovoort. Ook kan de cliënt behandeling weigeren.
Het is voor de client dan meestal heel prettig als bekenden om hem / haar heen zijn. Ook kan er nachtzorg worden verleend om onrust en angst bij de cliënt te verminderen.
Wat kunt u zelf doen voor uw naaste?
• Ga op ooghoogte zitten bij uw naaste dit is voor de cliënt vaak veel prettiger. Soms kan het geruststellend zijn als U uw hand op hand van de client legt terwijl U met hem in gesprek bent.
• Vertel de persoon dat hij / zij ziek is .
• Spreek rustig en in korte duidelijke zinnen.
• Stel enkelvoudige vragen, zoals: “Heb je lekker geslapen?”
• U hoeft niet steeds te praten; het is voor de persoon vaak al fijn dat u er gewoon bent.
• Ga niet mee in de vreemde ideeën of met de dingen die de persoon hoort of ziet, maar die er niet zijn (hallucinaties). Probeer hem/ haar ook niet tegen te spreken. Wel kunt u hem / haar duidelijk maken, dat u de dingen anders ziet, maar dat dit niet erg is. Stel gerust, maak er geen ruzie over. Praat over echte personen en gebeurtenissen of over de gevoelens die de hallucinaties bij de client oproepen, zoals verbazing, angst, onrust, enzovoort.
• Let erop dat uw naaste zijn / haar bril of gehoorapparaat gebruikt. Zorg voor reserve batterijtjes.
Probeer als de patiënt is hersteld, met hem haar te praten over wat er is gebeurd. U kunt hierbij uitleggen dat het vreemde gedrag gekomen is doordat hij / zij zo ziek was.
Prognose
Mensen met een delier kunnen helemaal herstellen als de artsen de onderliggende oorzaak snel vaststellen en behandelen. Soms gaan de geestelijke vermogens achteruit. Mensen met een delier hebben een verhoogde kans op dementie en overlijden. Ook hebben ze meer kans op andere ziektes, zoals doorligwonden of longontsteking. Als behandeling uitblijft, is het vooruitzicht slecht.